www.eprace.edu.pl » zawal-serca » Zasady rehabilitacji pozawałowej

Zasady rehabilitacji pozawałowej

W nowoczesnej medycynie nikt już nie neguje faktu, iż kompleksowa, holistyczna rehabilitacja jest niezbędnym elementem prawidłowego leczenia osób po zwale serca.. Prowadzenie pełnej rehabilitacji kardiologicznej uzasadnia konieczność przywrócenia pacjentowi optymalnych czynności fizjologicznych, psychosocjalnych, zawodowych i fizycznych, co zmienia i poprawia jego jakość życia. Zadaniem rehabilitacji jest pomoc pacjentowi w jak najszybszym osiągnięciu normalnego stylu życia lub-jeśli jest to niemożliwe –jak najkorzystniejsze zaadoptowanie się do nowych warunków, będących konsekwencją choroby(12). Dotyczy to każdej sfery życia pacjenta.

Rehabilitacja kardiologiczna po zawale mięśnia sercowego rozpoczyna się praktycznie od momentu przyjęcia chorego do szpitala.

Standardowy program rehabilitacji pozawałowej składa się z trzech faz, z których każda charakteryzuje się innym zakresem aktywności:

1. okres wczesny (np. Oddział Intensywnej Opieki Kardiologicznej ewentualnie kardiologiczny);

2. okres rekonwalescencji (np. Oddział Rehabilitacji Kardiologicznej);

3. okres powrotu do życia w społeczeństwie

FAZA 1

Rozpoczyna się już w 2-4 dobie po wystąpieniu zawału. Dotyczy pacjenta hospitalizowanego i jest punktem wyjścia do pozostałych faz. Chory stopniowo powraca do aktywności, dokonuje zmian w diecie.

Chory w tej fazie powinien zostać poinstruowany co do stanu własnego stanu zdrowia i dalszego postępowania. Informacje przekazane choremu powinny dotyczyć anatomii i fizjologii serca, patomechanizmów chorobowych oraz tego, jak pacjent powinien – po wyjściu ze szpitala – zmodyfikować swój tryb życia. Niezbędna jest tu także pomoc psychologa i rehabilitanta. Na tym etapie najważniejsze są obserwacja i rozmowa, a dobrze dobrany zespół lekarza, pielęgniarki i psychologa pozwoli pacjentowi we właściwy sposób dążyć do ozdrowienia.

Przed rozpoczęciem należy dokonać pomiary tętna i RR, które to pomiary powtarza się w szczytowej fazie wysiłku oraz po zakończeniu ćwiczeń. Bezwzględnymi wskazaniami do przerwania ćwiczeń są: wzrost tętna powyżej 120/min., wzrost ciśnienia tętniczego powyżej 200/100 mmHg, zaburzenia rytmu serca, ból, zmęczenie, etc.

Kolejnym, bardzo pomocnym i dobrze tolerowanym przez pacjentów etapem pierwszej fazy rehabilitacji są spacery (w zawale niepowikłanym dystans 400 metrów w 2 tyg.,1600 metrów w 3 tyg.)

Faza 1 rehabilitacji pozawałowej powinna się zakończyć samodzielnym wykonywaniem zabiegów pielęgnacyjnych, samodzielnym chodzeniem po domu (z wyjątkiem schodów), zrozumieniem przez chorego istoty własnej choroby, wprowadzenia zmian do własnego życia i obserwacji własnego organizmu ( szczególnie tętna).

FAZA 2

Jest fazą przejściową w toku rehabilitacji pozawałowej i powinna odbywać się w wyspecjalizowanej w tej dziedzinie jednostce (na przykład w Oddziale Rehabilitacji Kardiologicznej).

Rozpoczyna się ona około 5 tygodnia po ostrym epizodzie choroby. Na ten etap rehabilitacji pacjenci powinni być kierowani, w miarę możliwości, bezpośrednio po pobycie w szpitalu, ale nie powinno to nastąpić później niż po 6 – 8 tygodniach od wystąpienia ostrych objawów choroby.

Faza 2 to kontynuacja edukacji zdrowotnej, utrzymywanie zmienionej diety i innych elementów (nowego dla pacjenta) stylu życia. W fazie tej włączone są indywidualnie dawkowane i kontrolowane ćwiczenia wzmacniające układ sercowo-naczyniowy i przygotowujące pacjenta do powtórnego podjęcia pracy zawodowej.

W skład zespołu terapeutycznego w oddziale rehabilitacji kardiologicznej wchodzą: lekarz, pielęgniarka, fizykoterapeuta, dietetyk, psycholog. Ideałem jest, gdy chorymi zajmują się także: terapeuta zajęciowy i pracownik socjalny (2).

Wśród pacjentów oddziału rehabilitacji kardiologicznej można wyodrębnić dwie grupy chorych, różniące się między sobą podejściem do fizykoterapii. U części dominuje lęk, u innych zaś chęć nadrobienia braku aktywności fizycznej sprzed zawału. Oczywiście obydwie te postawy nie wpływają korzystnie na stan pacjenta i zdecydowanie powinny być przez członków zespołu terapeutycznego eliminowane.

Według obecnego stanu wiedzy, regularny wysiłek fizyczny (oprócz nie podlegających dyskusji korzyści biologicznych) przynosi pacjentowi także liczne korzyści w sferze emocjonalnej: zmniejsza lęk i depresję, podnosi wiarę we własne siły i możliwości, a także uświadamia chorym, iż życie po zawale wcale nie musi oznaczać kalectwa.

Ćwiczenia fizyczne dla każdego pacjenta dobierane są indywidualnie. Lekarz prowadzący, po przeprowadzeniu badań i przeanalizowaniu ich wyników, a następnie przeprowadzeniu próby wysiłkowej na bieżni lub cykloergometrze, przyporządkowuje pacjenta do odpowiednie grupy treningowej (modele ćwiczeń A, B, C, D, przy czym A to ćwiczenia najintensywniejsze). Pacjenci po zawale mięśnia sercowego rozpoczynają od ćwiczeń w grupie D lub C a po teście wysiłkowym – przeprowadzanym po na cykloergometrze kilku tygodniach rehabilitacji – lekarz (w zależności od jego wyniku) może im zmienić grupę ćwiczeniową.

Nie mniej ważnym elementem na tym etapie rehabilitacji kardiologicznej jest zapewnienie choremu dostępu do opieki psychologicznej: brak poczucia bezpieczeństwa, lęk przed nawrotem choroby, obawy o przyszłość utrwalają reakcje depresyjne, męczliwość i drażliwość. Z tego też względu pomoc wykwalifikowanego psychologa w doprowadzeniu do wzrostu poczucia bezpieczeństwa chorego, obniżenia u niego poziomu lęku i depresji, zmiany stylu życia, stosunku do samego siebie, choroby oraz akceptacji wszystkiego, co nastąpiło.

FAZA 3

Uważa się za nią trwałą zmianę sposobu życia przez chorego. Trwa ona przez całe życie pacjenta, a jej celem jest zmniejszenie zachorowalności i śmiertelności z powodu zawału mięśnia sercowego. Najważniejszą rolę odgrywa od tego momentu wyuczona samodyscyplina pacjenta, trwała zmiana trybu życia, całkowite i bezwzględne wyeliminowaniu czynników ryzyka mogących doprowadzić do kolejnego zawału. W tej fazie rehabilitacji kontynuowana jest indywidualnie dobrana fizykoterapia i ćwiczenia aerobowe ( np. spacery, jogging, pływanie, jazda na rowerze), a także przeprowadzane okresowo badania kontrolne.

Przeprowadzone w wielu ośrodkach na całym świecie liczne badania wykazały, iż wysiłek fizyczny odgrywa bardzo istotną rolę zarówno w prewencji, jak i rehabilitacji pozawałowej. Dzięki systematycznemu uprawianiu ćwiczeń fizycznych w układzie krążenia dochodzi do wielu korzystnych zmian. Trening rozładowuje napięcia emocjonalne, zapobiega występowaniu zaburzeń przemiany materii, zwiększa odporność biologiczną. Regularne ćwiczenia zwiększają wydajność pracy mięśni szkieletowych, a także pracy umysłowej. Hamują rozwój miażdżycy, normalizują wagę ciała, usprawniają gospodarkę tłuszczową, sprawiają, że mięsień sercowy w wydajniejszy niż dotychczas sposób pompuje krew, co nie pozostaje bez pozytywnego wpływu na stan psychiczny trenujących. Wyniki regularnych ćwiczeń pojawiają się już po około 4 – 6 tygodniach, a wzrost wydolności organizmu pojawia się po około 6 – 9 miesiącach ćwiczeń.

Podrozdzialy w tym rozdziale:

Rola pielęgniarza w Oddziale Rehabilitacji Kardiologicznej

komentarze

Przeszukaj ePrace

Copyright © 2008-2010 EPrace oraz autorzy prac.